Pamiętnik z Powstania Warszawskiego (CD)

Opis

Płyta zawierająca fragmenty "Pamiętnika z Powstania Warszawskiego" Mirona Białoszewskiego do muzyki Mateusza Pospieszalskiego. Jest to autorski pomysł reżysera Jerzego Bielunasa, który po kilku latach starań uzyskał zgodę spadkobierców praw autorskich wybitnego polskiego poety, aby dokonać skrótów - redakcji i adaptacji scenicznej "Pamiętnika.." W efekcie powstał zbiór scen poetycko muzycznych ukazujący tragedię walczącego miasta i kolejne etapy jego agonii. Całość ma formę wstrząsającej muzyczno-teatralnej narracji opisującej koszmar codziennej egzystencji setek tysięcy ludzi uwięzionych w burzonym, płonącym mieście. Muzyczne obrazy zawierające opis tragedii Warszawy, poprzez nowoczesną szatę dźwiękową, nabierają uniwersalnego znaczenia - stają się opowieścią o tragedii każdej wojny, każdego aktu ludobójstwa, o okrucieństwie współczesnej historii i cierpieniu niewinnych ludzi. Poszczególne części utworu układają się w ponadczasową opowieść o nienawiści, wojnie i przemocy, o agresji, aktach terroru, o lęku i zastraszeniu, niepewności cywilów żyjących we współczesnych miejscach konfliktów.

Choć reżyser Jerzy Bielunas z "Pamiętnika..." stworzył widowisko bazujące na utworach skomponowanych i wykonanych przez Mateusza Pospieszalskiego, to ścieżka dźwiękowa sama w sobie jest kompletnym projektem muzycznym pomyślanym jako wydawnictwo fonograficzne. Kolejne części płyty ukazują różne sceny z życia walczącego miasta. Bieg, ucieczka z zagrożonych dzielnic miasta - dynamiczna scena śpiewana oparta na rytmicznej, pełnej zaskakujących zmian tempa kompozycji.
Litania piwnic - utwór ukazuje modlitwę tłumów stłoczonych w piwnicach i schronach, przeżywających tam grozę nalotów i bombardowań.
Przejście kanałami - utwór wykorzystujący efekty ciszy, szeptów, plusku i kapania wody, oparty na dramatycznym opisie przejścia kanałami Starego Miasta.
Żywioł ognia, walka z płomieniami - obraz ten powraca do chwili zagłady katedry warszawskiej. W scenie wykorzystano motywy muzyki oratoryjnej i kościelnej.
Koncert Chopinowski - w tej scenie, odwołującej się do muzycznych cytatów z utworów Chopina, przypomniane zostaje autentyczne zdarzenie z lata 1944 r., gdy w jednej z kawiarni w centrum Warszawy pod niemieckim ostrzałem grano dla powstańców koncert chopinowski.

Dalsze obrazy przedstawienia ukazują:
Powstańcze szpitale i akcje ratowanie rannych,
Pejzaż wśród gruzów,
Opis zburzonej Warszawy,
Wyjście ludności ze zburzonego miasta po upadku Powstania.

Kompozycje do kolejnych obrazów nawiązują często do różnych muzycznych źródeł, np. do przedwojennych przebojów rewiowych, rozmaitych form muzyki sakralnej, śpiewanych na ulicach pieśni powstańczych itp. Są one mocno skontrastowane pod względem nastroju: dramatyczne i ekspresyjne fragmenty muzyki, partie zbiorowe przeplatają się z lirycznymi partiami solowymi (wokalnymi i instrumentalnymi). Wybitne walory prozy Mirona Białoszewskiego, specyficzny tok narracji, urwane wypowiedzi, okaleczone formy zdań, mnożone sylaby, wyrazy dźwiękonaśladowcze oddają grozę świata, który "wypadł z normy" tak samo jak język, którym opowiadana jest historia skazanego na zagładę miasta. Muzyczność, rytmizacje, neologizmy, onomatopeje zawarte w tekście Mirona Białoszewskiego sprawiają, że materiał językowy staje się tu świetnym tworzywem do pełnej dramatyzmu interpretacji scenicznej oraz muzycznej. Kompozycje Mateusza Pospieszalskiego w pełni podkreślają i ujawniają dramatyczne i artystyczne walory tekstu Białoszewskiego. Płyta ta jest specjalnym wydawnictwem Polskiego Radia, będącym hołdem dla Warszawy z okazji 65 rocznicy Powstania Warszawskiego.