Zarys szkolnictwa na ziemi kleszczelowskiej

Opis

Słowo wstępne

Cieszy fakt, że w ostatnich latach znacznie wzrosło wśród społeczeństwa zainteresowanie historią swych małych ojczyzn oraz własnych rodów. Pojawiają się coraz to nowi pasjonaci, którzy nie szczędzą swego czasu, ale i pieniędzy, na odnajdywanie rozproszonych w różnych archiwach, państwowych i kościelnych potrzebnych dokumentów.

Jednym z nich jest Marek Martynowicz z Dasz, leśnik z wykształcenia, a z zamiłowania historyk-regionalista. Pięć lat temu wydał on już swoją pierwszą książkę o rodzinnej wsi, Dasze, Fragmenty historii w dokumencie i fotografii, która szybko rozeszła się wśród czytelników. Nie spoczął na tym i dalej prowadzi owocne poszukiwania. W archiwum w Grodnie odnalazł między innymi wykaz mieszkańców Kleszczel z 1914 r., nieznany nawet autorowi monografii tego miasteczka.

Obecna książka jest próbą odtworzenia dziejów szkolnictwa w rodzinnej wsi Dasze oraz w najbliższej okolicy, ze szczególnym uwzględnieniem Kleszczel, gdzie nauczanie dzieci rozpoczęto najwcześniej. Ciekawe jest to, że już na początku XIX w. w kilku wsiach unickiej parafii kleszczelowskiej, w tym i w Daszach, istniały szkółki wiejskie, co było chlubnym wyjątkiem, ponieważ rozwój szkolnictwa wiejskiego na szerszą skalę nastąpił dopiero w drugiej połowie tego wieku. Istniały wówczas w okolicznych wsiach szkoły cerkiewno-parafialne, najczęściej dwuklasowe i jednoklasowe szkoły gramoty. Mamy więc obszerny przegląd takich szkół z parafii kleszczelowskiej, kośniańskiej i dubickiej z ukazaniem ilości uczniów z podziałem na chłopców i dziewczęta.